Archief- en gedrukte bronnen


Archiefbronnen

Prostitutieregisters van Breda


---------- Nederland -----------

Archieven.nl

Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)

 CBG - Centrum voor familiegeschiedenis


Drents Archief
  • 0921   Oud-Archief van de gemeente Assen
    inv. nrs 1117 Register van publieke vrouwen (volgens art 2 en 5 van de verordening van 24 november 1860), inclusief een Register van aantekening omtrent de visitatiën van publieke vrouwen door de geneesheer die de gemeente daarmee belast; 1860 - 1869.
Erfgoed Leiden en Omstreken (EL)
Gemeentearchief Venlo
Groene Hart Archieven
Groninger Archieven
  • 1399 Gemeentebestuur van Groningen (1), 1816 - 1916
    Inv nrs 3183, 3185, 3188 -> Verordeningen uit de jaren: 1884, 1886 en 1899.
    Inv. nr 7175 -> Vaststelling en naleving verordening 27 juli 1861, met reglement op het toezicht op publieke vrouwen en bordelen. Met bijlagen, 1813 en 1836. 1854-1864 en z.d


Haags Gemeentearchief

     0432-01 Gemeentepolitie
  • inv nr 6591 Reglement op de publieke huizen en publieke vrouwen en op de geldelijke retributies ten behoeve van het Syphilitisch Ziekenhuis, 1827
  • inv nr 6592 en 6593 Rekeningen van de geldelijke retributies van publieke vrouwen en houders van publieke huizen, 1831-1850
  • inv nr 6594 Register van achterstallige retributies van publieke vrouwen en houders van publieke huizen, 1849
    0352-01 Stadsbestuur van 's-Gravenhage
  • Inv. nr 1500 Reglement op de publieke huizen en publieke vrouwen, alsmede betreffende de bijdragen voor het syphilitisch ziekenhuis, 1828
    0354-01   Bevolkingsregister gemeente Den Haag
  • 2740 dl 256: Hotels, logementen, restaurants, kostscholen en bordelen, 1895-1910


Historisch Centrum Overijssel
  • 0724 Gemeentepolitie Zwolle
    inv. nrs 785-786 Registers van publieke vrouwen, 1889-1900.
Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG)
  • Nationaal Comité van Instellingen voor Zedelijke Volksgezondheid 1877- 1980.
    inv nr 20 (interview van politiecommissaris Balkestein met prostituees in Nederland)

Koninklijke Bibliotheek

 Museum Boerhaave (Leiden)
Nationaal Archief


Noord-Hollands Archief (NHA)
  • Krantenviewer: o.a. Haarlems Dagblad en Haarlemsche Courant en adresboeken
  • Bevolkingsregister 1849-1859
    Zoek bij Alle Velden op: "publieke vrouw"
  • Gemeentebestuur Haarlem, 1813 - 1957.
    - Dienstboderegisters: inv nrs 2700G - 2708G.
    - Jaarverslagen gemeente, inv 623 - 658.
    - Besloten vergaderingen Gemeente, inv nr 280.
    - Beschikkingen van de Burgemeester, inv nrs 521 - 524.
  • Gemeentepolitie
    inv. nr 5
  • Archief Burgerlijk Armbestuur, 1856 - 1892
    inv. nr 65-2
  • Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering van de geneeskunst
    inv. nr 3 en 4.
  • Namenindex veroordeelden arrondissementsrechtbank Haarlem 1838-1910
Regionaal Archief Alkmaar


Regionaal Archief Nijmegen
  • (Bibliotheeknr:) N 192 - Reglement op de zoogenaamde publieke huizen en publieke vrouwen binnen de stad Nijmegen: 29, in: Publicatie. Beveiligen van de stadswandeling uit 1844.
  • (Bibliotheeknr:) N 191 - Reglement op de zoogenaamde publieke huizen en publieke vrouwen binnen de stad Nijmegen : 33, in: Ordonnantiën uit 1844.
  • (Bibliotheeknr:) Br 1184 Opheffing van de openbare huizen van ontucht te Nijmegen: stukken betreffende het hiertoe strekkend voorstel aan den Gemeenteraad door J.P.S. Berends ingediend uit 1892.
  • (Bibliotheeknr:) Br 1175 Antwoord op de Memorie van Dr. Berends van de Afdeeling Nijmegen en omstreken der Maatschappij ter bevordering van Geneeskunst, in zake de prostitutie uit 1892.
  • Gegevens exploitanten en publieke vrouwen in Nijmegen, 1857-1867. Samengesteld door G.A. Boomsma.


Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL)
  • Archiefnr. 20.108A Gemeentepolitie Maastricht:
    inv.nr. 1299 Chronologisch-numeriek register van vrouwen die wensen te worden ingeschreven als publieke vrouw binnen de gemeente Maastricht met vermelding van de ligging van het publieke huis


Stadsarchief Amsterdam
Stadsarchief Breda
    Gemeentepolitie Breda, 1845-1936 (toegangsnr.: 0043.1)
  • Registers publieke vrouwen en bordelen, inv nr 846/847 (online via Dutchgenealogy.nl de jaren: 1879-1896 en 1897 - 1906).
  • Inschrijving, opsporing en uitzetting publieke vrouwen; controle bordelen, inv nr 848
  • Periodieke gezondheidscontroles op publieke vrouwen, inv nr 849 [niet meer aanwezig in het stadsarchiefarchief]
Stadsarchief Deventer
  • 0802 Geneeskundigen belast met geneeskundig toezicht op publieke vrouwen
    Inv nr. 5 Staten, houdende de namen van de wekelijks te visiteren publieke vrouwen, opgesteld op last van de commissaris van politie, december 1882 - november 1885
Stadsarchief Rotterdam


Streekarchief Voorne-Putten
  • 293 Gemeentepolitie Brielle:
    Inv nr: 137 Register van publieke vrouwen werkzaam in Brielle, ca. 1863-1870.
    Inv. nr: 138 138 Bewijs van inschrijving in het register der publieke vrouwen binnen de gemeente Brielle, met aantekeningen over gedane medische keuringen, 1864-1868.
Tresoar


 Universiteitsbibliotheek UvA 
  • Verzameling Heldring Reveil-Archief 


Utrechts Archief


 Van Gogh Museum

Zeeuws Archief


---------- België -----------

 Family Search
Felix Archief (Stad Antwerpen)

Stadsarchief Brussel
  • Politiearchief  
    • algemeen (reguleringen, posters)
      -> aanvraagnummers: Pol. 280 (periode: 1840-1877) en Pol. 268 (periode 1865-1879)
    • bulletins des étrangers (Brussel): 1879-1885
      -> aanvraagnummer: Pol. M.M.436 - Pol. M.M 448
    • verslagen verdachte huizen clandestiene prostitutie etc
      -> aanvraagnummer Pol. 281 (periode: 1844-1877)

 Stadsarchief St. Niklaas (link)
  • Modern Archief St. Niklaas (nr. 4420).
    Politietoezicht op de ontuchthuizen in de periode 1858-1887 met o.a. 
    • verzoeken om bordelen te openen, 
    • medische onderzoeken van prostituees en militairen (klanten)
    • verenigingen voor verbod prostitutie


------------ Overige Websites -------------

Krantenarchieven

Zoekmachines personen
  • Wie was wie (burgelijkse stand, bevolkingsregisters...)
  • Openarch.nl - open archieven
    (burgelijke stand, bevolkingsregisters, signalementsregisters etc)



Gedrukte bronnen

Nederland
  • Bergh, W. v. d., De strijd tegen de prostitutie ('s Gravenhage 1878).
  • Collard, W.L.A., De “handel in blanke slavinnen” (Amsterdam 1900) Proefschrift.
  • Winkler Prins, Anthony, Leven in 1870: Nederland aan de vooravond van de moderne tijd (Antwerpen 2011) Zie mijn blogpost 
Politiek - Wetgeving
  • Code Pénal / Wetboek van het strafregt (Amsterdam en Rotterdam 1810) (UB VU). Zie ook de fulltext Franse versie uit 1810.
  • Staatsbladen, 1848, 1851 (nr. 85), 1853 (nr. 83), 1865 (nr. 58), 1887, 1889 (nr. 48), 1911 (nr. 130), 1999 (nr. 464), 2000 (nr. 38).
Sociaal-cultureel
  • De Middernachtzendeling (UB UvA). 
  • Graaf, A. de, De waarde van Gestichten in den strijd tegen de prostitutie (Utrecht 1910). 
  • Lennep, M. F. v., Overzicht van het werk der Middernachtzending te Haarlem gedurende het tijdvak 1895-1896 (Haarlem 1897).
  • Mounier, G. J. D., Onderzoek naar de betekenis van statistiek der venerische en syphilitische ziekten bij de landmacht in het Koninkrijk der Nederlanden, ter beoordeling van de werking van plaatselijke verordeningen tot bestrijding dier ziekten door reglementering der prostitutie (Den Haag 1889).
  • Munster, J. N., In de duistere wereld. Grepen uit het werk der Nederlandsche Middernachtzending (Utrecht 1901).
  • Ringnalda, W., Niet vruchteloos: grepen uit het werk der Middernachtzending te Haarlem (Haarlem 1901).



* met dank aan Wout Spies

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Cornelia Hermans (Winkelaar)
"Moeder Kee"

Afbeelding
Cornelia Winkelaar-Hermans  Bron: fam Winkelaar (1) Aan het begin van mijn onderzoek naar de negentiende eeuwse prostitutie  in 2002 kwam ik haar voor het eerst tegen: Cornelia Hermans die in 1849 trouwt met plaatsgenoot Franciscus Winkelaar. Deze "moeder Kee" zou in de jaren die volgen na haar huwelijk tot maar liefst het jaar 1900 de bekendste bordeelhoudster van de stad en daar buiten worden. Haar succes was mede te danken aan haar kinderen met wie ze een hechte band had. Door vele archiefstukken leerde ik Cornelia het afgelopen decennium steeds meer kennen. Ik vroeg me dan vaak af hoe ze er in het echt uit zou hebben gezien. Door het artikel in het Jaarboek van Haerlem dat sinds kort online te lezen is  (zie ook mijn vorige blogpost) weet ik het nu.
Ga naar het volledige artikel »

Bronnen: prostitutieregisters in Leiden

Afbeelding
Prostitutieregisters in Leiden (foto: WvdB, 2013) Met de komst van de Fransen aan het einde van de achttiende eeuw, werd een registratiesysteem voor prostituees en bordeelhouders in Nederland ingevoerd. Het systeem moest voorkomen dat het Franse leger ten onder zou gaan aan geslachtsziekten. Soldaten maakten veel gebruik van bordelen die beschouwd werden als besmettingshaarden van het syfilis-onheil. Een verbod was geen optie, want dat zou leiden tot een oncontroleerbare illegale prostitutiemarkt. Met het vertrek van de Fransen in 1813 nam de Nederlandse overheid het systeem over. Prostitutie bleef aldus een legaal beroep. De regels en registratie van prostituees en bordeelhouders werd echter niet meer landelijk, maar bij de gemeenten neergelegd. (1) Hoe zag die registratie eruit? Onlangs ging ik naar het archief in Leiden (Erfgoed Leiden en Omstreken) om de drie prostitutieregisters (1853 - 1904) van die gemeente in te zien. (2)
Ga naar het volledige artikel »

Gezien: Lang Leve Lingerie

Afbeelding
Onlangs brachten Chris en ik een bezoek aan de nieuwe tentoonstelling van het Museum van de Vrouw in Echt.* De expositie geeft een boeiende blik op de lingerie vanaf 1850 tot nu. Mijn voornaamste doel tijdens het bezoek was om een beeld te krijgen van de ontwikkelingen van de kleding die vrouwen droegen in de tweede helft van de negentiende eeuw.  Uiteindelijk gaven de tentoonstelling en het bijbehorende boekje een interessant tijdsbeeld. Hierbij een korte samenvatting van mijn indruk.
Ga naar het volledige artikel »