Edinburgh 1823: moord in het bordeel


Ongeveer halverwege de Royal Mile staat de
Mercat Cross. Hier werden de executies
uitgevoerd 
(Foto: Christian van der Ven, 2012)
Wat er precies op zaterdagavond 8 februari 1823 gebeurde op South Bridge nummer 82 in het oude stadsdeel van Edinburgh, blijft een mysterie. De afloop ervan staat wel vast; Bordeelhoudster Mary McKinnon werd tot de galg veroordeeld voor de moord op kantoorklerk William Howat. Het slachtoffer was tijdens zijn bezoek aan haar "house of ill repute" die avond, in zijn zij gestoken met een keukenmes en stierf 12 dagen later aan zijn verwondingen. Kort voor zijn overlijden had hij Mary aangewezen als de dader. Maar waarom had zij deze brute moord gepleegd? Was het provocatie of een bewuste actie geweest? Tijdens de boeiende rondleiding Historic Vaults Tour van afgelopen zaterdag maakte ik voor het eerst kennis met het waargebeurde verhaal in de Schotse hoofdstad (1).

Het waren zes heren met een goede reputatie die met elkaar dineerden op de fatale avond: Henry Kerr (landmeter), Alexander Welsh (veehandelaar) Walter Grieve (medisch student), John Wilkinson (herbergier), James Johnston (onbekend beroep) en het latere slachtoffer William Howat (kantoorklerk).
Na het avondeten en een behoorlijke hoeveelheid alcohol, vertrokken ze naar Anderson's House. Ze waren op zoek naar levendiger vermaak en om de brave Johnston te shockeren hadden ze voor een bordeel gekozen. Daar aangekomen kregen ze echter te horen dat de kamers van het desbetreffende huis al bezet waren. Ze konden het pand dus niet betreden. Henry Kerr kwam met een alternatief. Hij had in 1817 een ander bordeel in de buurt bezocht en aan die avond goede herinneringen overgehouden. Het gezelschap liep daarom door naar het bordeel van Mary McKinnon.

Het bordeelbezoek
Mary was die avond op bezoek bij een vriend. De aanwezige prostituees in het bordeel lieten de aangeschoten heren echter graag binnen en het gebruik van alkohol werd door de mannen gecontinueerd. De sfeer was tot dan toe gemoedelijk. Dat veranderde toen de heren na een half uur het pand wilden verlaten. Omdat de aanwezige prostituees vonden dat de heren te weinig hadden gedronken werd hun vertrek pas toegestaan als ze meer geld zouden besteden aan drank. Ondanks het verbod om te vertrekken, wisten Welsh, Wilkinson, en Johnston het pand te verlaten. Dat lukte de andere drie niet. Kerr gooide daarop een stoel op de grond. De hoofdprostituee van het bordeel, Elisabeth MacDonald, was daar niet blij mee en stond erop dat hij het meubilair moest vergoeden. Wat volgde was een gevecht tussen de prostituees en de overgebleven heren. De situatie liep volledig uit de hand en één van de prostituees verliet het bordeel om de bordeelhoudster te waarschuwen. Inmiddels waren Welsh en Wilkinson teruggekeerd om hun makkers een helpende hand te bieden.    

De moord
Mary McKinnon zou woedend zijn geweest toen ze haar bordeel betrad. "Stand back, let me get a knife and I'll let you see me settle the ****, zou ze hebben geroepen (2). Haar aanval met het keukenmes op Kerr werd door hem ontweken. Howat kon niet ontkomen en werd in de zij gestoken. De politie was inmiddels gewaarschuwd. Tegen een leerling van de chirurg, vertelde Mary ondertussen dat een groep mannen het bordeel was binnengedrongen en diverse vrouwen neergeslagen had. Aan de politie verklaarde ze dat Wilkinson het slachtoffer had neergestoken. Howat wees echter de bordeelhoudster aan als dader vlak voordat hij stierf. Wat volgde was een rechtzaak met vele beweringen die elkaar vaak tegenspraken over hetgeen er was gebeurd op die bewuste avond.

Provocatie of doordachte handeling?
In de rechtzaak werd weinig aandacht besteed aan de getuigenis van de chirurg, hoewel hij enkele interessante punten naar voren bracht. Hij verwees naar de kneuzingen in het gezicht van de bordeelhoudster en Elisabeth MacDonald. Alexander Welch bevestigde dit door tijdens zijn verklaring aan te geven dat hij had gezien hoe de hoofdprostituee door Howat -die behoorlijk onder de invloed van alkohol was geweest- geslagen was. Ook uit het medische bewijs zou blijken dat Elizabeth aangerand was door een vuistslag op haar borst. De bordeelhoudster zou dit hebben geweten toen ze het wapen pakte. De messteek zou een noodzaak zijn geweest om de moord van haar belangrijkste prostituee te voorkomen. Dit verhaal ging echter lijnrecht in tegen de getuigenis van Kerr. Hij deed uitgebreid verslag van de gebeurtenissen en beweerde dat de verstreken tijd tussen het pakken van het keukenmes -dat zorgvuldig door Mary zou zijn uitgekozen- en de fatale steek, 3 minuten was geweest. Mary had volgens de getuige dus niet in haast gehandeld, maar bewust het slachtoffer neergestoken.

Aan de galg
In tegenstelling tot de jury, vond de Lord Justice Clerk het verhaal van Kerr geloofwaardiger dan de door de verdediging voorgestelde provocatie. Hij gaf aan dat het laatste niet was gebleken uit het bewijs. Het voorstel van de jury om een verzachtende straf werd daarom afgewezen. Mary werd tot de galg veroordeeld. De straf zou worden voltrokken op 16 april 1823. Het was voor het eerst na 10 jaar dat een vrouw weer zou worden geëxecuteerd in de Schotse hoofdstad. De gebeurtenis trok dan ook zo'n 20.000 toeschouwers. Volgens Lord Henry Cockburn's dagboek onderging Mary haar straf "gracefully and bravely". Haar lichaam kwam na haar dood in handen van Dr Monro, professor anatomie van de Universiteit van Edinburgh. Haar organen werden door hem ontleed en op sterk water gezet. Ze zouden nu nog op de universiteit te vinden moeten zijn. Ook haar geest zou je nu nog kunnen tegenkomen in de ondergrondse vaults van Edinburgh. Hoewel de bordeelhoudster op 30-jarige leeftijd stierf, blijft haar verhaal hierdoor springlevend.



Verwijzingen

(1) Tijdens de rondleiding wordt erg kort stilgestaan bij het verhaal van Mary. Er is echter meer te vinden over de moordzaak. Deze blogpost is gebasseerd op de informatie die ik vond in: 
  • Krantenartikel uit 1823, "Trial and sentence of Mary McKinnon
  • Molly Whittington-Egan, The Stockbridge Baby Farmer (Edinburgh 2011) 55-73.
  • Decent & Discover. The story of the Blair Street Underground Vaults (Ediburgh 2012) 35 [Mercot Tours Official Guidebook]. 
(2) Whittington-Egan, The Stockbridge 61.




Reacties

Populaire posts van deze blog

Neel Doff - Keetje Tippel video

Prostitutie in de kroeg

Geheim register van vrijgelaten gevangenen, 1882-1897